یافتههای جدید محققان نشان میدهد در مغز هیچ مرکز ویژه موسیقی وجود ندارد، ولی موسیقی نقاط بسیاری از مغز را درگیر میکند و به گفته یکی از محققان حوزه فیزیک و موسیقی، فطری بودن موسیقی میتواند ناشی از این امر باشد.
بیژن نوروز، مدیر یکی از شرکتهای استارتآپهای فعال در حوزه موسیقی علمی و نجومی با اشاره به توسعه فناوریهای نوظهور در حوزه موسیقی با تاکید بر اینکه چه بخواهیم و چه نخواهیم همگی ما در محاصره موسیقی قرار داریم، گفت: شنیدن اوج نوازندگی یک ارکستر فرحبخش، چشمانمان را تر و در اعماق وجود ما رخنه میکند. فیلمها و برنامههای تلویزیونی در پس موجی از موسیقی که در پس زمینه نواخته میشود به آنچه میبینیم، رنگ و بو میبخشد.
وی با بیان اینکه اشتیاق انسان به موسیقی در اعماق وجود ما ریشه دارد و اثرات مثبت موسیقی بر مغز غیر قابل انکار است، اظهار کرد: بشر از سپیده دم پیدایش فرهنگ مشغول به ساخت موسیقی بوده است، به گونهای که انسانهای نخستین، بیش از ۳۰ هزار سال پیش فلوتهایی از جنس استخوان، سازهای کوبهای و زنبورک مینواختند و تمام جوامعی که میشناسیم دستی بر موسیقی داشتهاند که این امر نشان میدهد تمایلات به موسیقی امری فطری و درونی است.
نوروز، تمایل نوزادان به صداهای همآهنگ و بی علاقگی آنها نسبت به اصوات ناموزون را از دیگر دلایل فطری بودن تمایل انسان به موسیقی دانست و ادامه داد: ولی اینکه چرا موسیقی با دارا بودن محبوبیت جهانی و قدرتی که در برانگیختن احساسات ما دارد، تا این اندازه نافذ و حائز اهمیت است؟» سوالی است که هنوز هم دانشمندان علوم اعصاب، در این زمینه به پاسخی نهایی نرسیدهاند. اما طی سالهای اخیر به درک منسجمتری در مورد محل و نحوه پردازش موسیقی در مغز رسیدهاند و این شالوده یافتن پاسخ چنین پرسشهای بنیادی است.
وی اضافه کرد: در مطالعات انجام شده روی بیماران دارای آسیبهای مغزی و تصویربرداری از افراد سالم هیچ مرکزی از مغز که مختص به موسیقی باشد، نشان داده نشد، ولی در عوض، موسیقی نقاط بسیاری که در سرتاسر مغز قرار دارند از جمله آن بخشهایی که معمولاً در دیگر انواع شناخت دخیل هستند را درگیر میکند.
این محقق حوزه موسیقی علمی با بیان اینکه این نقاط فعال در مغز، در افرادی با تجارب و آموزههای موسیقایی مختلف متفاوت است، یادآور شد: گوش انسان کمترین سلولهای حسی را نسبت به دیگر اندامهای حسی دارد. در گوش ۳۵۰۰ یاخته مویی داخلی وجود دارد، در حالی که در گیرندههای نوری چشم ما ۱۰۰ میلیون از این یاختهها وجود دارد. با این وجود عکسالعمل ذهنی ما نسبت به موسیقی فوقالعاده وفق پذیر است؛ تا آنجا که حتی مطالعهای کوچک در این زمینه نیز قادر به بازنگاری روشی است که مغز دادههای موسیقایی را حس میکند.
منبع: میگنا
نقش هنر و به خصوص موسیقی درمان بیماری های جسمی و روانی ثابت شده است ، موسیقی با تاثیر بر نیمکره های مغز به عنوان روشی امن مورد استفاده قرار می گیرد ، در واقع موسیقی ارتباط فیزیولوژیک و زیستی با مغز انسان دارد و نوعی تمرین برای به کار انداختن فعالیت های عالی ذهن است . استفاده از موسیقی در علم اعصاب برای بهبود بخشیدن به ناهنجاری های مربوط به اعصاب ، از اواسط دهه ی ۱۹۹۰ میلادی تا به حال توسط دانشمندان مختلفی استفاده شده و تاثیرات مثبت و خوبی به جای گذاشته است . در ادامه این مقاله اثرات مثبت موسیقی بر اعصاب را بیان می کنیم .
موسیقی رگی یا رگا یک سبک موسیقی است که در اواخر دهه 1960 میلادی در جامائیکا پایه گذاری شد . موسیقی رگا باعث آرامش دستگاه عصبی می شود ، منشا این موسیقی آهنگ های آفریقایی و جامائیکایی است و ارتباط نزدیکی با مذهب راستافاری دارد . ریتم های ضد ضرب ، نرم و پر جنب و جوش این موسیقی اثری آرام بخش روی اعصاب خسته دارد . نوازندگان و کودکان عکس العملی خوب به این موسیقی نشان می دهند و در موسیقی درمانی برای اعصاب مفید است . از خوانندگان مشهور این سبک باب مارلی است .
دستگاه عصبی در برابر موسیقی رقص سوئینگ که تحریک کننده چاکرای فرق سر و پیشانی است عکس العمل مناسبی نشان می دهد . موسیقی رقص سوئینگ در دهه های 1930 و 1940 بسیار جالب تر از موسیقی که الان با نام موسیقی جاز نیواورلئان رایج می باشد بود . این موسیقی با ریتمی که دارد به شنونده هیجان می دهد و قدرت شاداب کردن دستگاه عصبی خسته و ضعیف را دارد .
چاکرای فرق سر که به ذهن ناخود اگاه مربوط می شود روی استخوان بندی و دستگاه عصبی اثر می گذارد . چاکرای پیشانی نیز با دستگاه عصبی مرکزی ارتباط دارد زیرا این محل مرکز تعادل نیمکره مغز می باشد و موسیقی هایی که روی چاکرای فرق سر اثر می گذارند روی چاکرای پیشانی نیز تاثیرگذار هستند . موسیقی هایی که روی گام سی و سی بمل اجرا می شوند بیشترین تاثیر را روی چاکرای فرق سر دارند.
نت هفتم موسیقی حواس ما را بیدار می کند و بیانگر احساس جدیدی است و انگار می خواهد درهای تازه و غیرمنتظره ای به روی ما گشوده شود . قطعات موسیقی زیر برای تحریک ذهن ناخودآگاه مربوط به چاکرای فرق سر و پیشانی مفید است و به تعادل و سلامتی دستگاه عصبی کمک می کند . یادتان باشد تصور کنید که موسیقی شما را احاطه کرده و از طریق چاکرای فرق سر در شما جریان پیدا کرده است ، ببینید و احساس کنید که موسیقی شما را پر می کند و دستگاه عصبی تان را متعادل می کند . موسیقی های مربوطه :
موسیقی در گام سی و سی ، نام آهنگ براندن بورگ ، آهنگ ساز : باخ
آهنگ خیابان باسین ، آهنگ ساز : لوئی آرمسترانگ
آهنگ راپسودی آبی ، آهنگ ساز : گرش وین
آهنگ مسیحی ، آهنگ ساز : هندل
آهنگ سیاره ها ، آهنگ ساز : هولست
تمامی آهنگ های باب مارلی
سنفونی شماره 58 هایدن : کل سیستم اعصاب را تقویت کرده و به آن آرامش می دهد.
سنفونی شماره 9 بتهون : اعصاب را تقویت کرده و برای اختلالات عصبی شناختی مفید است .
تمامی قطعات شوبرت : آرام کننده و تسکین بخش است و بی قراری را ازبین می برد .
قطعه پارسیفال واگنر : حساسیت ها را ترمیم می کند و برای سیستم اعصاب مفید است.
تمامی قطعات الینگتون : اعصاب را تحریک کرده و توازن برقرار می کند و برای بینایی مفید است .
تمامی قطعات گردمن : دستگاه عصبی را آرام و قوی کرده و سرعت حواس را تحریک می کند .
منابع : موسیقی درمانی برای همه ؛ تد اندروز ، ترجمه آذر عمرانی گرگری
تاثیر موسیقی بر کاهش حملات بیماران مبتلا به صرع لوب گیجگاهی ، لیلا کمیجانی ، داود معنوی پور
در ادامه بخوانید: اختلالات عصبی رشدی
✔️ دستگاه عصبی در برابر موسیقی رقص سوئینگ عکس العمل مناسبی نشان می دهد که در متن مقاله شرح داده شده است.
✔️ نت هفتم موسیقی حواس ما را بیدار می کند و بیانگر احساس جدیدی است که در متن مقاله توضیح آن داده شده است.
✔️ قطعات موسیقی و آهنگ هایی هستند که اعصاب را تقویت کرده و اثرات مثبتی روی اعصاب دارد که در متن مقاله شرح داده شده است.
منبع :
محققان دانشگاه بیلر آمریکا به بررسی تاثیرات گوش دادن به موسیقی قبل از خواب پرداختند که نتایج غیرمنتظرهای داشته است.
تاثیر موسیقی بر اعصاب امری است که سال ها به آن پی بردند، بیشتر مردم در طول روز و غالبا نزدیک زمان خواب به موسیقی گوش میدهند، اما آیا این میتواند در واقع باعث شود تا زودتر بخوابند یا خیر؟
دکتر مایکل اسکولین دانشیار روانشناسی و علوم اعصاب در دانشگاه بیلر آمریکا، متوجه شد که او نیمه شب با ترانهای که در سرش بیدار است از خواب بیدار شده است، این امر فرصتی را برای مطالعه این مسئله که آیا موسیقی به ویژه آهنگهای ماندگار در ذهن، ممکن است بر الگوی خواب تاثیر بگذارد یا خیر؟ فراهم کرد.
مطالعه اخیر رابطه بین گوش دادن به موسیقی و خواب را مورد بررسی قرار داده و بر مکانیسمی که به ندرت مورد کاوش قرار گرفته است، تمرکز میکند؛ تصاویر موسیقی غیر ارادی یا کرم گوش» به شرایطی اطلاق میشود که یک آهنگ بارها و بارها در ذهن فرد پخش میشود. این موارد معمولا هنگام بیداری اتفاق میافتد، اما اسکولین دریافت که این موارد در هنگام تلاش برای خواب نیز اتفاق میافتد.اسکولین میگوید: مغز ما حتی در زمان خواب یعنی هنگامی که فرد هیچ موسیقی را گوش نمیدهد، همچنان به پردازش موسیقی ادامه میدهد. همه میدانند که گوش دادن به موسیقی احساس خوبی دارد.
نوجوانان و جوانان به طور مرتب در نزدیکی زمان خواب موسیقی گوش میدهند، اما گاهی ممکن است اتفاقات دیگری را برای فرد رقم بزند؛ هرچه بیشتر به موسیقی گوش دهید، بیشتر احتمال دارد مبتلا به کرم گوش شوید که اختلالات خواب را در پی خواهد داشت.افرادی که به طور منظم کرم گوش را در شب تجربه میکنند، یک یا چند بار در هفته، در مقایسه با افرادی که به ندرت کرم گوش دارند، شش برابر کیفیت خواب پایینتری دارند.این مطالعه شامل یک نظرسنجی و یک آزمایش آزمایشگاهی بود که شامل ۲۰۹ شرکت کننده بود که یکسری نظرسنجیها را در مورد کیفیت خواب، عادات گوش دادن به موسیقی و فرکانس کرم گوش انجام دادند، از جمله اینکه چقدر کرم گوش را هنگام خوابیدن، بیدار شدن در نیمه شب و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب تجربه میکنند.
اسکولین میگوید: قبل از خواب ما سه آهنگ محبوب و جذاب پخش کرده و به طور تصادفی شرکت کنندگان را برای گوش دادن به نسخههای اصلی آن آهنگها ترغیب کردیم؛ شرکت کنندگان پاسخ دادند که آیا و چه وقت کرم گوش را تجربه کردهاند، سپس ما تجزیه و تحلیل کردیم که آیا این بر روی فیزیولوژی خواب شبانه آنها تاثیر میگذارد یا خیر. افرادی که دچار کرم گوش شده بودند، بیشتر به خواب رفته، اما تعدد بیدار شدنهای شبانه بیشتری را داشتند و زمان بیشتری را در مراحل سبک خواب گذراندند.
علاوه بر این در این مطالعه فرآیند قرائت EEG (سوابق فعالیت الکتریکی در مغز)، از یک مطالعه تجربی برای بررسی نشانگرهای فیزیولوژیکی تثبیت حافظه وابسته به خواب، تجزیه و تحلیل شد. تحکیم حافظه فرآیندی است که طی آن خاطرات موقتی به طور خود به خود در هنگام خواب واکنش داده و به فرم طولانی مدتتری تبدیل میشوند.او میگوید: ما فکر میکردیم افراد هنگام خواب میتوانند کرم گوش داشته باشند، اما نمیدانستیم که افراد گزارش اعلام کنند که به طور منظم با کرم گوش از خواب بیدار میشوند. ما این موارد را هم در نظرسنجی و هم طی مطالعه تجربی مشاهده کردیم.
شرکت کنندگانی که دارای کرم گوش بودند در هنگام خواب نوسانات کندتری نشان دادند که نشانگر فعال سازی مجدد حافظه است. افزایش نوسانات آهسته بر منطقه مربوط به قشر شنوایی اولیه که در پردازش کرم گوش در هنگام بیداری نقش دارد، غالب بود.
اسکولین بیان میکند: تقریبا همه تصور میکنند موسیقی خواب آنها را بهبود میبخشد، اما ما دریافتیم کسانی که بیشتر به موسیقی گوش میدهند، بدتر میخوابند. آنچه واقعا تعجب آور بود این بود که موسیقی منجر به کاهش کیفیت خواب شده و ایجاد حدود دو برابر کرم گوش میشود.
این مطالعه نشان داد افرادی که عادت گوش دادن به موسیقی بیشتری دارند، کرم گوش مداوم و کاهش کیفیت خواب را تجربه میکنند. این نتایج برخلاف این تصور که موسیقی به خواب کمک میکند، است. سازمانهای بهداشتی معمولا گوش دادن به موسیقی آرام قبل از خواب را توصیه میکنند، توصیههایی که عمدتا از مطالعات خود گزارش شده ناشی میشود. اسکولین به طور عینی ارزیابی کرده است که مغز خوابیده حتی پس از توقف موسیقی به پردازش آن برای چندین ساعت ادامه میدهد.
او با علم به اینکه کرم گوش بر کیفیت خواب تاثیر منفی میگذارد، توصیه میکند در صورت اذیت شدن با کرم گوش، گوش دادن به موسیقی را متوقف کرده و گاهی استراحت کنید. زمان بندی موسیقی نیز مهم است، سعی کنید از استفاده از آن قبل از خواب خودداری کنید.
او گفت: اگر به طور معمول عادت دارید قبل از خواب موسیقی گوش دهید، احتمال دارد به کرم گوش دچار شوید، بنابراین بهتر است قبل از خواب این عادت را ترک کنید.
روش دیگر برای خلاص شدن از شر کرم گوش، فعالیت شناختی است؛ تمرکز کامل روی یک کار، مشکل یا فعالیت باعث میشود مغز شما از کرم گوش منحرف شود. در نزدیکی ساعت خواب به جای اینکه مشغول یک فعالیت طاقت فرسا یا کاری شوید که خواب شما را مختل میکند مانند تماشای تلویزیون یا بازیهای ویدیویی، اسکولین پیشنهاد میکند پنج تا ۱۰ دقیقه وقت خود را صرف نوشتن لیست کارها کنید. یک مطالعه قبلی نشان داد که شرکت کنندگانی که پنج دقیقه وقت صرف نوشتن کارهای آینده قبل از خواب کردند، به تخلیه این افکار نگران کننده در مورد آینده کمک کرده و زودتر به خواب رفتند.
منبع: میگنا